Vernieuwd vaderschapsverlof

87% mannen zou niet voor nieuwe vaderschapsverlof kiezen

Sergio 33 jaar, IT Engineer bij ING, houdt zijn dochter wiegend vast. “Dit is één van haar favoriete posities als ze overstuur is. Zonder deze vier weken zou het moeilijk zijn geweest om haar te kennen zoals ik nu doe. We kennen nog niet al haar huiltjes, maar het gaat vrij gemakkelijk nu om de boze, ik-wil-anders-liggen-huiltjes, te onderscheiden van de, ik-wil-eten huiltjes. Dat helpt wel. Dat was me niet gelukt als ik niet zo lang bij haar was geweest.” 

Deze scène uit een ING video volgt de eerste twee mannen binnen de ING die onder de nieuwe cao van het bedrijf 4 weken betaald vaderschapsverlof konden opnemen. Uit ons onderzoek blijkt dat dit de norm moet worden als het aan mannen in Nederland ligt.

De nieuwe regeling rondom vaderschapsverlof
Je kind is net geboren, je staat midden tussen de luiers en bent de geboortekaartjes nog in enveloppen aan het stoppen, en je moet alweer aan het werk. Dat scenario moet verleden tijd worden als het aan de huidige regering ligt. Volgens een wetsvoorstel van Minister Koolmees gaat het vaderschapsverlof volgend jaar van 2 naar 5 betaalde dagen, en vanaf 2020 komen daar nog 5 weken bij, tegen 70% doorbetaling van het loon. Dit verlof moet binnen een half jaar na de geboorte worden opgenomen. 

Niet eerder werd mannen (en vrouwen) de vraag voorgelegd hoe ze tegen de nieuwe vaderschapsverlofregeling aankijken. Wij vroegen daarom 1300 mannen en vrouwen* niet alleen hoe blij ze met de regeling zijn, maar vooral hoe ze denken het te gaan gebruiken.  En wat blijkt, 50% van mannen geeft aan bij de invoering van de nieuwe vaderschapsverlofregeling de volledige 5 dagen vol betaald en 5 weken tegen 70% salaris vaderschapsverlof op te willen nemen.  

Wat vinden we van de nieuwe regeling?
Bijna 3 van de 4 Nederlandse mannen en vrouwen zijn tevreden tot zeer tevreden over de nieuwe regeling. Maar vergeleken met andere Europese opties (Finse, Zweedse, Sloveense, en het voorstel van de Europese Commissie) zijn ze nog steeds ontevreden over het nieuwe Nederlandse model. Kiezend uit de opties van deze landen zou 87% van de mannen voor een ander model kiezen. 1/3 ziet liever het Zweedse model waar 16 maanden tussen de partners verdeeld kan worden, en 1/3 ziet liever het voorstel van de Europese Commissie, wat tot 4 maanden kan oplopen.  

Peter Tromp van het Vader Kennis Centrum kan dat wel begrijpen: “Het vaderschapsverlof was met 2 dagen zo miserabel. Men is tevreden want er is eindelijk wat, maar vergeleken met de EU zijn we er nog niet. Daar is alles ruimer. Zeker in Scandinavië, daar hanteren ze in het beleid het gelijkheidsideaal terwijl hier in Nederland het huiselijkheidsideaal voorop blijft staan.”

Onze prioriteiten
Wij vroegen onze respondenten ook hoe belangrijk ze verschillende factoren vinden bij hun keuze van de duur van het verlof. De meest belangrijke factoren waren ondersteuning van de partner tijdens verlof, en hechting met de baby. 90% van de respondenten zagen deze factoren als belangrijk voor hun afweging. Opvallend is dat hoewel 70% van de mannen zichzelf ziet als de broodwinner van hun huishouden, de financiën toch niet de belangrijkste afweging zijn in hun keuze van de duur van het verlof. Maar 76% van de mannen vond dit een belangrijke factor. 

Wij vroegen onze respondenten ook hoe belangrijk de afweging was voor mannen om daadwerkelijk te kunnen bijdragen aan het huishouden. Opvallend is dat dit voor mannen vrij zwaar woog. 68% van mannen vond het belangrijk te weten dat ze echt wat kunnen bijdragen in het huishouden. Voor vrouwen ligt dit aantal veel lager. 47% is maar geïnteresseerd wat de man daadwerkelijk kan bijdragen.  

Tromp heeft daar een mogelijke verklaring voor: “Als er een kind verwacht wordt, schieten vaders in de ‘doe modus’. Kinderzitjes kopen, kinderkamer klaarmaken, etc. Ze willen behulpzaam zijn. En dat zet zich door in de kraamperiode, want er wordt dan veel te weinig vader inclusief gedacht. Het gaat allemaal om de vrouw en het kind.” Leonie, de vrouw van ING-medewerker Franklin die 4 weken op verlof ging met de geboorte van hun tweede set tweelingen, heeft in de praktijk ook gemerkt dat vaders iets kunnen betekenen voor de verdeling van de lasten. “Het is gewoon fijn dat hij dit keer iets meer mee kan helpen met de kinderen. Helemaal omdat het er ook twee zijn. Kunnen we toch een beetje de last verdelen.”  

Werken tijdens verlofperiode
Maar dat werken blijft toch trekken aan mannen. 75% van de mannen zou tijdens het vaderschapsverlof een vinger aan de pols houden. 4 van de 10 zegt zelfs dagelijks werkactiviteiten uit te voeren. Slechts 25% van de mannen zegt hun werk helemaal naast zich te laten liggen. Daartegenover staat dat 44% van de vrouwen het werk volledig naast zich zou laten liggen tijdens het zwangerschapsverlof, en maar 12% zegt dat ze zich dagelijks met werk bezig zouden houden. 

Onze onderzoeksresultaten wijzen er dan ook op dat mannen verlof nog steeds als een kleiner risico voor hun carrière zien dan vrouwen. Hoewel een verrassende 41% bang is dat langer vaderschapsverlof negatieve invloed zou kunnen hebben op het krijgen van promoties, is dit nog steeds een stuk minder dan de 74% van de vrouwen die denken dat zwangerschapsverlof dit soort negatieve effecten op hun carrière zal hebben.  

*Tussen 26 April en 9 mei 2018 heeft Viking online een onderzoek verspreid waar 538 vrouwen en 758 mannen op gereageerd hebben